“Het is tijd om het ontwerp van ons economisch systeem zo te hervormen dat het herstelt wat het verbruikt en verdeelt in plaats van herverdeelt.”
Kate Raworth, econome
Het belang van het middenpad in de economie
De Thailandse “economie van het genoeg” werd als filosofie met praktische economische en politieke consequenties uitgewerkt door koning Bhumibol Aduljadey, vooral tijdens en na de diepe financiële crisis die Thailand en heel Zuidoost-Azië trof in 1997-98. Meer dan tien jaar duizelingwekkende economische groei werd toen op enkele weken weggevaagd. Op dat moment benadrukte de koning in enkele toespraken het belang van het “het middenpad”, ook in de economie.
En wat als we het nu eens wat langzamer deden?
Zowat 64 procent van alle Belgische werknemers heeft last van stress op het werk. Het gemiddelde brutoloon per maand van een voltijdse werknemer in België bedraagt 3.192 euro, maar het loon van twee op de drie Belgen ligt lager dan dit gemiddelde. Nochtans is de loonspanning in ons land beperkt. Onze koopkracht staat onder druk. Vooral voor gezinnen met lage inkomens wegen de prijsstijgingen van energie, voedsel en huur zwaar door. Maar tegelijk consumeerde de doorsnee Belg nog nooit zoveel, teveel zelfs. De aarde kan deze groeiende consumptie steeds moeilijker aan. Ons klimaat warmt op, grondstoffen raken stilaan uitgeput, we zien en voelen de vervuiling aan den lijve.
Niet langer links tegen rechts, maar genot tegen geluk, consumptie tegen duurzaamheid.
Er is momenteel geen strijd meer tussen rechts en links, want ze hebben wel verschillende oplossingen maar uiteindelijk streven ze naar hetzelfde: MEER. Het establishment (dat zijn zowel socialisten als liberalen, vakbonden als patroons) willen niet dat het systeem verandert. De verschillen tussen de N-VA en de PS is niet zo groot als we denken, alleen hun recepten zijn verschillend. Alle problemen worden opgelost met groei. Alleen heeft iedereen nu wel heel veel stress. We lachen soms met de Amerikanen en hun “ratrace”, maar zijn we wezenlijk anders bezig?
Is het niet de hoogste tijd om ons eens te bezinnen hoe we de toekomst zien? Welke maatschappij willen we? Hoe zien vooral de jongeren de toekomst? Wat is voor hen belangrijk? Welke maatschappij willen de jongeren? Welke toekomst willen wij voor onze kinderen? Geert Noels (46) toont zich heel bezorgd over de maatschappelijke keuzes die we vandaag moeten maken: ”Die zullen de toekomst van ons land en van heel wat generaties na ons bepalen. Het is dus geen overbodige luxe om daar met flink wat mensen heel diep over na te denken.”
“We zullen meer rust moeten inbouwen in onze eigen agenda’s en dat betekent dus ook minder werken en minder consumeren. We zullen ook minder vaak online moeten zijn, omdat ons brein ook rust behoeft om goed te kunnen functioneren. Minstens een paar uur per dag geen tv, geen iPhone, geen laptop. Een muziekje op, een boek lezen, wandelen, tuinieren, naar buiten staren, dagdromen, mediteren, dat zijn de voorwaarden om de kairostijd te ervaren. Goed voor de geest en voor het lichaam: een goedkopere therapie bestaat er niet. Dat alles is nodig om de menselijke maat terug te brengen in de samenleving. Bezinnen, bezield raken en dan in beweging komen, daar gaat het volgens mij om.”
Joke J. Hermsen, Nederlandse schrijfster en filosofe