“De grote kunst in de politiek is niet diegenen te horen die spreken, maar diegenen te horen die zwijgen.”
Etienne Lamy, Frans advocaat, journalist en auteur 1845-1919
Een andere aanpak dringt zich op
Als we willen vermijden dat de democratie uitmondt in een autocratie, dan dringt een andere aanpak zich op. Er zal anders moeten gedacht en gewerkt worden. Nieuwe structuren en communicatiekanalen zullen nodig zijn.
In een bedrijf worden beslissingen door de directie genomen, soms na overleg met de aandeelhouders. Er wordt dan gesproken over een top-down-benadering.
In de politiek, tenminste als het een democratie is, worden beslissingen genomen door de regering op basis van besluiten en wetten van het parlement. Dat parlement vertegenwoordigt de bevolking. Allemaal samen alle beslissingen nemen is onmogelijk.
Willen we de democratie behouden dan zal een Bottom-Up-benadering noodzakelijk zijn. Bottom-up betekent letterlijk ‘van onderen naar boven’ en verwijst naar een benadering of methode waarbij de dingen van onderuit groeien. Ideeën groeien onderaan in de maatschappij en gaan geleidelijk aan naar boven. Zo zou een partijbestuur moeten luisteren naar zijn leden en niet eerste de beslissingen nemen, die dan voorleggen aan zijn leden om goed te keuren.
Beslissingen dichter bij de burger nemen
De globalisatie is voor veel mensen moeilijk. De afstand tussen de burger en de internationale beslissingsorganen alsook de afstand tussen de politiek en de burger wordt steeds groter. De beslissingen worden steeds verder van de burger genomen; gefusioneerde gemeenten, provincies (onduidelijk voor de burger), Vlaams Parlement, Federaal parlement, Europese Commissie, Europees parlement, ECB, Nato, Verenigde Naties. Ook ngo’s werken meer en meer internationaal.
Door deze complexe structuur voelen de mensen zich minder en minder betrokken bij de besluitvorming over hoe het verder moet met hun leven in een snel veranderende maatschappij.
- De massa (die van onder) voelt zich machteloos en keert zich af van de politiek of worden heel boos (gele hesjes), of stemmen meer en meer voor extreme partijen.
- De elite (die van boven) voelt zich goed in deze geglobaliseerde wereld, maar de ‘gewone’ man kan niet meer volgen.
Buiten een reisje af en toe wil de burger zich vooral ‘thuis’ voelen. Mensen behoren tot een wijk, een dorp of een stad, een stadsgewest. Dat is waar de mensen leven en wat ze kennen. Voor de meeste mensen is er niet meer nodig.
De particratie een beetje afbouwen
De partijvoorzitters beslissen samen met hun partij-orakels wat goed voor ons is, maar dat is niet hun uiteindelijke doel: dat is continue de macht hebben, ten koste van de burger. Door ons gebrek aan interesse in politiek maken we het gemakkelijker voor hen. Alleen door de particratie af te bouwen, kunnen we de democratie redden.