Het kapitalistische systeem gaat over groeien. De obsessie op economische groei is mede ontstaan doordat burgers, bedrijven en overheden zich financieren met schuld. Op basis van de verwachting dat het telkens beter zou gaan wordt geld geleend voor uitgaven en investeringen, wat in de toekomst met rente terugbetaald moet worden. Om de aflossingen en rentebetalingen te kunnen blijven betalen bovenop de bestaande consumptie of kosten moet er steeds meer verdiend worden. Een systeem gebaseerd op de utopie van eeuwige groei is voorgeprogrammeerd om zichzelf te vernietigen.
“Het is een slecht idee een land te besturen met als enige maatstaf de groei van het bruto binnenlands product (bbp). Vanaf een bepaald niveau zegt de evolutie daarvan niets meer over het welzijn van een bevolking.”
Dirk Holemans, coördinator van OIKOS
Kate Raworth zegt over groei het volgende: “Groei is eenvoudigweg onvoldoende als doel op zich. Groei is goed zo lang het nodig is. Ik wil mijn kinderen zien groeien, ik wil de planten in mijn tuin zien groeien, maar ik weet ook: als mijn kinderen nooit stoppen met groeien, dan passen ze binnenkort niet meer aan mijn tafel en zullen ze uiteindelijk door het dak van mijn huis breken. Groei is een wonderlijke, gezonde fase in het leven en de natuur, maar evengoed in de economie. Het is een overgangsfase naar volwassenheid, naar wasdom. Doordat we ons fixeren op die groei, door ieder maatschappelijk discours te verengen tot een groeiverhaal, lijken we niet langer verplicht moeilijkere, hardnekkigere en meer fundamentele zaken te bespreken.”
Gigantisme
Geert Noels maakt in zijn boek Gigantisme een nieuwe, gedurfde analyse van de wereldeconomie. Onze wereld lijdt aan gigantisme, een term die uit de geneeskunde komt en voor bovenmatige groei staat. Bedrijven en organisaties worden steeds groter en machtiger. Dat fenomeen doodt gezonde concurrentie, leidt niet tot duurzame groei en brengt de mens in verdrukking, met welvaartsziektes als burn-out of obesitas tot gevolg.
“Gigantisme dient niet de mens, maar de macht”
Geert Noels, econoom en CEO van Econopolis
Vrijhandel? Marktwerking of marktfalen?
Wat betekent vrijhandel? Normaal betekent het een vrij verkeer van goederen en diensten tussen verschillende landen, zonder allerlei vormen van protectie. Onze welvaart zou gebaat zijn bij vrije handel zeggen economen. Maar is dat zo?
Handelsovereenkomsten zoals TTIP, CETA en anderen zijn een goed voorbeeld van deze foute instelling over vrijhandel. Meer en meer mensen (alleen de elite verdedigt ze nog) geloven niet meer dat globalisering voor iedereen een goede zaak zou zijn. De gedupeerden van deze politiek zijn een gemakkelijke prooi voor autocratische figuren zoals Trump, Boris Johnson, Erdogan en anderen.