“Het stikstofdossier gaat niet over het sluiten van een honderdtal varkenstallen. Het is het begin van het einde van een manier van leven en werken waarvan men op het platteland dacht ze nooit zou veranderen. De Vlaamse regering moet de stikstofuitstoot en andere vervuiling drastisch aanpakken. Ze kan niet anders, maar waar is het plan om dat verlies aan economische activiteit te compenseren?”
Stijn Fockedey in Trends van 4/10/2023
Mijn (open) brief aan landbouwers:
Als “notoire milieuactivist” ben ik bij voorbaat wellicht al verdacht, maar toch wil ik een paar dingen zeggen over de hele situatie rond stikstof:
Ten eerste is het een behoorlijk technisch dossier. Er zijn verschillende soorten én bronnen van stikstof, er komt allerlei statistiek en modellering aan te pas, etc. Niet aangenaam als de uiteindelijke “diagnose” in uw nek terechtkomt, dat snap ik echt wel.
Het is ook overduidelijk zo, vanuit mijn perspectief, dat er politieke spelletjes worden gespeeld met de wetenschappelijke rapporten. Niet alleen vanuit partijen, maar ook door heel zwaar bewapende lobbygroepen zoals Essenscia en de Boerenbond. Dat is heel slecht, want daardoor ontstaat er alleen maar meer verwarring (of erger).
De onderliggende wetenschappelijke realiteit is wel beenhard: Voor een hele reeks aan habitattypes (vennen, duinen en heide) is de hoeveelheid stikstof die nu neerkomt op termijn niet te overleven. (Als we het daar niet over eens kunnen zijn, wonen we in een andere realiteit.)
Ge kunt daarbij heel cynisch zijn en zeggen: De pot op met die habitats. Oké, dat is echt een mening die ge kunt hebben. De juridische realiteit is wel dat Europa dat op geen enkele manier toelaat en die juridische realiteit komt voort uit heel fundamentele (mensen)rechten. Besef dus dat zo’n mening neerkomt op het grotendeels verwerpen van de rechtstaat. Ook die mening kunt ge hebben, maar kom dan niet zagen wanneer we plots in een autoritair regime binnensukkelen.
Omgekeerd, als ge het probleem wél wilt aanpakken, is het klaar en duidelijk dat er in de stikstofbronnen moet gesneden worden. Ja, dat ziet er best wel heftig uit, omdat de overheid decennialang allerlei vergunningen (wegverkeer, industrie én landbouw) heeft uitgedeeld waarvoor er opgeteld gewoon niet voldoende milieuruimte is. Ja, dat is een overheid die nu moet terugkomen op beloftes, dat vindt niemand plezant. Langs de andere kant is die situatie ook zover kunnen komen door zwaar politiek gelobby. Er is heel, heel vaak gewaarschuwd dat het niet zo kon doorgaan, al vele jaren lang. En toch ging de trein maar voort.
Ge moet dus ook durven om boos te zijn op uw eigen sectororganisaties, die landbouwers niet behoed hebben voor dit moment. En op politici die daarin zijn meegegaan, uiteraard.
Wat mij betreft moet er in alle stikstofbronnen gesneden worden, zo proportioneel mogelijk. Dat betekent dus ook bij koning auto en de petrochemie. Het probleem is natuurlijk dat die twee sectoren *ook* van die waanzinnige lobbygroepen hebben, die momenteel sterker staan in de Vlaamse regering.
De particratie heeft daardoor overduidelijk een zeer cynische keuze gemaakt en bedacht dat ze het electoraal wel zonder de boeren konden, maar niet zonder koning auto en koningin olie. Dus ja, de rekening is integraal bij landbouwers gelegd, wat bijzonder fout is.
Zal een meer proportionele aanpak iemand gelukkig maken? Nee, want dan moet ge én landbouwvergunningen én (bijvoorbeeld) Ineos Project One schrappen én heel het vervoersbeleid omgooien. Als een “programmatische aanpak” gewoon neerkomt op electoraal opportunisme en selectieve lasten, dan zal er automatisch een zwaar maatschappelijk conflict blijven bestaan.
Ik verwacht dus eigenlijk dat de discussie alleen maar erger zal worden, zonder echte oplossingen. Juridisch wordt het probleem dan echter een harde muur, waar vergunning na vergunning tegenaan zal kletsen, tot de stikstofuitstoot vanzelf daalt. Het hoeft misschien niet te verbazen dat ze enkel jaren geleden de eeuwigdurende vergunning hebben ingevoerd, maar die kan dus wél gelden voor een plasticfabriek, niet voor een aantal koeien. Essenscia heeft op dat vlak iedereen mooi te grazen gehad.
Vanuit mijn activistisch hart dan ook, oprecht: Know your enemy.
Thomas Goorden – Facebook – 4/10/2023