Hoeveel meer minachting voor de burger kunnen we nog verdragen ?
De ‘trucjes van de foor’ of de ‘trucs van Luie Sjarel’ is een uitdrukking waarmee ‘slinkse trucjes’ bedoeld worden. Het is een manier om met zo weinig mogelijk inspanning iets te kunnen bereiken, vooral gebruikt door mensen die de kneepjes, de beroepsgeheimen van het vak kennen. Bij de komende verkiezingen zullen er telkens weer trucs van de foor aan te pas om het publiek mee te krijgen.
Bekende koppen moeten de partij aan stemmen helpen, niet het beleid dat gevoerd wordt. De kopstukken van alle partijen staan op meerdere lijsten om zo stemmen te halen voor de partij. Op zich is dat nog niet het ergste. Het ergste is de misleiding van de kiezer, want zij hebben niet de bedoeling om meerdere mandaten op te nemen. Wel kunnen die mandaten gebruikt worden om terug te vallen op een ander niveau.
Recente voorbeelden hiervan zijn: een federaal minister die plots behoefte heeft om terug burgemeester van Kortrijk te worden, of een Vlaams minister die plots zijn liefde voor zijn stad Mechelen terug gevonden heeft, of een Aarschots burgemeester die plots heel geïnteresseerd is in een Vlaamse ministerpost, een burgemeester van Antwerpen die ook in het Vlaams parlement zetelt maar er nooit is.
Bye-Bye, la démocratie ?
Bijna een kwart van de Belgen wil de parlementaire democratie afschaffen en vervangen door een ander systeem. Meer dan een derde denkt dat de samenleving beter bestuurd zou worden als de macht zich in handen van één leider zou bevinden. Dat blijkt uit een enquête van de Franstalige openbare omroep RTBF.
Zouden onze politici hier van wakker liggen?
Hoe is het mogelijk dat onze politici zo blind geworden zijn dat ze zelfs niet meer zien dat ze de democratie aan het afbreken zijn om het te vervangen door de particratie en de macht van de partijleiders en hun orakels. Hoelang gaan we zo nog verder? Tot er echt gekozen wordt voor autocratie.
David Van Reybrouck begint zijn boek ‘Tegen verkiezingen’ met de woorden:
“Er is iets vreemds aan de hand met de democratie: iedereen lijkt ernaar te verlangen, maar niemand gelooft er nog in.”
Als verkiezingen iets zouden veranderen, waren ze allang verboden. Ons ongenoegen over verkiezingen is momenteel heel groot, maar toch moeten we ze behouden. Voor elke beslissing alle burgers bijeenroepen om te beslissen is een onmogelijke opdracht. We gaan dus verder met de representatieve democratie, maar we willen wel dat de burger terug meer inspraak krijgt, dat hij terug het gevoel heeft dat zijn mening belangrijk is, dat er met hem rekening gehouden wordt. Daarom moet er geëxperimenteerd worden met nieuwe vormen van directe democratie. In mijn Utopische politieke wereld wordt er maximaal gestreefd naar participatie van de burger.
In België, één van de rijkste landen ter wereld gaat het, ook als het slecht gaat, nog altijd goed genoeg om de politieke elite te behoeden voor revolutie.
“Maar een deugdelijk beleid vergt vooral meer politieke betrokkenheid van u en ik. Partijhoofdkwartieren profiteren immers van de burgerlijke apathie. We moeten kieskeuriger worden over wie we wel en niet in het parlement willen zien. Willen we knopjesdrukkers of dossiervreters? Hofnarren van de partijhoofdkwartieren of onafhankelijke geesten? Het is immers niet de democratie die ons beschermt tegen wanpraktijken. De democratie is maar zo goed als de personen die ze tot leven brengen.”
Roan Asselman, Junior Associate Corporate M&A at Deloitte Legal
Onze betrokkenheid moet naar omhoog, maar daarvoor zijn er ook enkele dingen die moeten veranderen. Laat ons even een paar topics rond verkiezingen bekijken en naar een klein beetje meer democratie zoeken;
Kieslijsten en kopstem
In een representatieve democratie geven burgers een mandaat aan één persoon, waarvan ze vinden dat die hen mag vertegenwoordigen. De persoon is belangrijk, niet de partij. Natuurlijk staat die persoon op de lijst van een partij, omdat hij vind dat de gedachten van die partij het dichts aanleunen bij zijn ideeën. Daarom moet de kopstem afgeschaft worden, want we kiezen voor personen die ons vertegenwoordigen. De persoon is verkozen, niet de partij.
Kiesplicht
Het is jammer dat de opkomstplicht in Vlaanderen is afgeschaft. Dit is eigenlijk toegeven dat niet iedereen interesse moet hebben in het bestuur van de gemeente waar ze wonen. Toch is iedere inwoner belangrijk en moet zoveel mogelijk betrokken worden.
Geen mandaten op meerdere niveaus
Op de lijst staan voor meerdere niveaus is al bedenkelijk, maar meerdere mandaten zou moeten verboden worden. Dus niet burgemeester van Antwerpen en Vlaams parlementslid, burgemeester van Kortrijk, federaal minister tot het hem uitkomt om terug burgemeester te worden, Vlaams minister tot het beter is om terug burgemeester te worden. Hoe kan men nog beter zijn kiezers misleiden?
Partijdotaties verminderen
Wat bedoeld was om partijen onafhankelijk te maken van malafide geldschieters is nu een politiek wapen om partijen die tegendraads zijn, te pesten. De dotaties weerspiegelen ook perfect het alom gehuldigde Matheus-effect “wie heeft krijgt in verhouding tot zijn macht en wie geen macht heeft, krijgt niets”. Niemand vertrekt op gelijke basis. Op die manier is macht belangrijker dan het welzijn van de bevolking en het algemeen belang.
Bindend referendum
Referenda zorgen voor meer mondige, beter geïnformeerde en geëngageerde burgers. En dus ook onrechtstreeks voor een democratie van betere kwaliteit. Er komt een leerproces op gang. Burgers zullen uiteraard ook slechte beslissingen nemen. Maar het verband tussen hun keuzes en de uitkomst van die keuzes wordt duidelijker.
Om een referendum te verkrijgen moet 5 % van de bevolking (electronisch?) verzoeken om een petitie. Het referendum moet dan binnen de maand georganiseerd worden. Dit is alleen mogelijk wanneer dit electronisch kan gebeuren. Het referendum wordt bindend bij een ‘gulden meerderheid’ (61,8%) en een deelname van minstens 50 % van de bevolking. Een besluit van het parlement kan hierdoor terug gedraaid worden.