Senaat, ja of nee?

Sarah vindt dat de senaat wel nuttig kan zijn !

#Goed Bestuur vraagt het herstellen van de democratie door de Senaat terug het nut te geven waarvoor ze bedoeld was: controle op het parlementaire werk van het Parlement en op het uitvoerende werk van de regering.

“De uitholling van de democratische controle in parlementen en raden is een gevolg van het verschuiven van de macht naar partijhoofdkwartieren en uitvoerende organen (regeringen en directiecomités). Dat heet particratie. Schrappen in het aantal parlementszitjes is begrijpelijk; drastisch schrappen betekent dat je vrije baan geeft aan de uitvoerende machthebbers. Dat is geen oplossing, dat is juist het probleem.”

Bart Eeckhout, opiniërend hoofdredacteur De Morgen

Hoe is het nu?

De Senaat telt 60 leden, die niet door de burger verkozen zijn. 50 senatoren zijn lid van een deelstaat-parlement en worden door een deelstaat-parlement aangewezen. De 50 deelstaat-senatoren wijzen op hun beurt 10 gecoöpteerde senatoren aan (6 Nederlandstaligen en 4 Franstaligen).

De Senaat is, samen met de Kamer, bevoegd voor de Grondwet en de wetgeving over de organisatie en de werking van de federale Staat en van de deelstaten. Daarnaast kan de Senaat door de zgn. evocatie-procedure toe te passen, wijzigingen voorstellen aan sommige wetteksten die zijn aangenomen door de Kamer. De Senaat heeft niet de bevoegdheid om in te stemmen met internationale verdragen.

De zesde staatshervorming heeft van de Senaat een niet-verkozen parlement gemaakt met zeer beperkte bevoegdheden. De senaat was vroeger een beetje een stabilisator van het beleid van regering en parlement. De partijen besloten om deze controle af te schaffen omdat ze niet graag pottekijkers hebben.

Op deze manier heeft de Senaat inderdaad geen nut meer. De Senaat moet zoals het oorspronkelijk ook bedoeld was, controle uitoefenen op de beslissingen van het parlement.

#Goed Bestuur vraagt de volgende verandering:

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk. Maar is afschaffen de beste oplossing of moeten we zoeken naar een zinvolle hervorming. En hoe zal die er uitzien? Moeten we een tweekamersysteem behouden? Welke oplossing is in het voordeel van de democratie?
De Senaat moet terug de taak krijgen waarvoor ze bedoeld was, nl. controle op het werk van het parlement.

Waarom de senaat een zege kan zijn voor de democratie.
Door de senaat anders te organiseren kan er een lichte en democratische controle komen op het werk van de partijen en hun verkozenen in het parlement. Het moet in ieder geval een verbetering van de democratie worden.

Samenstelling herzien

Belangrijk bij het behoud van de senaat is dat ze de mogelijkheid biedt om in de beide kamers met verschillende vormen van representatie te werken. Dus geen rechtstreekse verkiezing maar ook geen aanduiding door de partijen. De senaat moet onafhankelijk zijn van het parlement en de regering.

De leden van de senaat worden geloot uit alle verkozen mandatarissen van het laagste niveau (gemeente). Door te kiezen voor loting krijgen we een meer representatieve afspiegeling van de maatschappij en vooral van politici die dichter bij de bevolking staan. Deze loting zal jaarlijks plaatsvinden: het eerste jaar worden alle 185 senatoren geloot, daarna wordt elk jaar 20 % van de leden vervangen. Op deze manier is er een continue vernieuwing van de leden, maar met behoud van continuïteit.

Om maximale democratie te bereiken wordt het aantal leden terug verhoogd tot 185 senatoren. Het aantal verminderen is in het voordeel van de partijvoorzitters die daardoor minder senatoren moeten overtuigen, wat niet de bedoeling is.
Om maximale onafhankelijkheid te bereiken zijn de stemmingen in de senaat geheim. Wie niet akkoord is met zijn partijvoorzitter kan dan toch zijn stem laten gelden.

Werkwijze herzien

  • Alle beslissingen van de senaat moeten gebeuren met een gulden meerderheid (61,8 %) behalve voor grondwetswijzigingen waar een 2/3de meerderheid vereist is. De stemmingen moeten gebeuren in een geheime stemming.
  • Uiteraard krijgen ze niet langer de vergoeding van een senator, maar een vergoeding naar prestaties, voor aanwezigheid op de zittingen.
  • Ook het aantal werkuren is beperkt omdat hun taak veranderd is, ervoor zorgen dat de burger gehoord wordt. Vrijdag zou mooi zijn als senaatsdag.
  • Er zijn uiteraard geen fractiekosten aangezien er geen fracties mogen ontstaan
  • Personeel wordt beperkt tot een klein kabinet voor de senaatsvoorzitter, die gekozen wordt door het parlement met een gulden meerderheid

Taken herzien

De Senaat heeft altijd al de roeping gehad van reflectiekamer over de wetgeving. De Kamer is voor in de Grondwet opgesomde wetgeving bevoegd, maar de Senaat kan binnen bepaalde termijnen wijzigingen voorstellen aan teksten die de Kamer aangenomen heeft of op eigen initiatief wetsontwerpen aan de Kamer voorleggen. De senaat moet een andere en duidelijke functie krijgen.

  • Controle op wetten: wetten moeten niet allemaal ook goedgekeurd worden door de senaat, maar wel blijft er een mogelijkheid om wetten voor herziening vatbaar te verklaren. De senaat creëert een systeem dat burgers toelaat om zich te verzetten tegen een wet. Wanneer er 100.000 inwoners een petitie tekenen georganiseerd door de senaat, dan moet de senaat een tweede lezing houden van de desbetreffende wet en eventueel de wet terugsturen naar het parlement voor herziening.
  • Controle en wetgeving over financiering van de staat maar ook de financiering van politieke partijen. En controle op de kosten van het parlement en de kabinetten.
  • Benoemingen in rechtscolleges: de Senaat neemt deel aan een aantal benoemingen in hoge rechtscolleges (Grondwettelijk Hof, Raad van State, Hoge Raad voor de Justitie).
  • De Senaat bemiddelt in eventuele belangenconflicten tussen de verschillende parlementen van het land.

Senaat in het oude Rome

Letterlijk betekent ‘senaat’ zoiets als ‘raad van ouderen’. De Romeinse senaat was een politieke instelling in het oude Rome en was een van de langst in functie zijnde instellingen in de Romeinse geschiedenis, opgericht in de eerste dagen van de stad (traditioneel gesticht in 753 v. Chr.).

Volgende venster op de politiek: